Για να Θυμούνται οι Παλιοί και να Μαθαίνουν οι Μυρσι…νέοι.

(Διονυσίου Ν. Μπώκου: «ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΤΟΠΟΣ (Μύρσινος – Μυρτούντιο - Μυρσίνη» ΜΕΡΟΣ Δ΄ - Τέχνες – Τεχνικές - Συνήθειες¨ – ΚΕΦ.10,11 – Σελ.118-120)

10. Το όσπριο λαθήρι (λαθούρι)

Στο «Καταράχι», αλλά κυρίως στη Μυρσίνη και ελάχιστα στα όμορα μέρη ή ευρύτερα, για άγνωστο επί πόσο καιρό (αιώνες), αλλά σίγουρα μέχρι το 1985 καλλιεργείτο το όσπριο λαθήρι ή στην τοπική του ονομασία, λαθούρι.

Το όσπριο αυτό, το κατ’εξοχήν όσπριο των αρχαίων Ελλήνων, ήταν νόστιμο και πολύ θρεπτικό.

Είναι γνωστό ότι σε απολιθωμένα ανθρώπινα περιττώματα, βρέθηκαν υπολείμματα λαθηριού, όπως ανακοινώθηκε και από τηλεοπτικό κανάλι και επεδείχθη από Έλληνες αρχαιολόγους, προ 10ετίας, περίπου (Αθήνα).

Με την διάδοση – εισαγωγή άλλων οσπρίων και των ποικιλιών τους, μετά το 1940, πέραν των ήδη εισαχθέντων – γνωστών από τους περασμένους αιώνες, το λαθούρι πέρασε σε δεύτερη διατροφική μοίρα.

Όμως οι παλιοί Μυρσιναίοι δεν εγκατέλειψαν την καλλιέργειά του, μέχρι που έφυγαν, χωρίς κάποιος νεότερος να την συνεχίσει, δυστυχώς.

Σήμερα, εκείνο το πλακουτσωτό, το αδιαμόρφωτο σε σχήμα όσπριο, με περίμετρο μεγάλου ρεβιθιού χάθηκε και μαζί και ο σπόρος του…

Ο υποφαινόμενος, μέχρι ηλικίας 45 ετών περίπου, είχε απαραίτητα δύο – τρία γεύματα με λαθούρια το χρόνο, καθ’ όσον καλλιεργούντο από την πατρική του οικογένεια.

Έτσι, με το άγνωστο και στα πιο κοντινά ακόμα μέρη της Μυρσίνης, λαθούρι, έχουμε μια επί πλέον μαρτυρία για τη ζωή (αρχαία Ελληνική), στον υπό έρευνα τόπο. Στον διάδοχο τόπο της «πνιγμένης» Ομηρικής Μυρσίνου και του μετα – κλασσικού Μυρτούντιου!

11. Μπακακάς Το «αρχαιόψαρο» της Μυρσίνης

Στη Μυρσίνη, κοντά στις εκβολές του ποταμού «Μέλισσος» και κυρίως στην παλιά «μπούκα», ζούσε εκεί, μέχρι και το 1970 περίπου, το «αρχαιόψαρο» - όπως εμείς το αποκαλούμε – γιατί δεν υπάρχει πια στην περιοχή – ή «προϊστορικό» ψάρι, άγνωστο στην επιστημονική του ονομασία. Οι ντόπιοι, οι παλαιοί Μυρσιναίοι, το αποκαλούσαν «μπακακά», από το κοντόχοντρο σχήμα του.

Το ψάρι αυτό, που το μήκος του δεν ξεπερνούσε ένα φουρκί και είχε χρώμα γκρι – καφέ ανοιχτό, παρουσίαζε αρκετές ιδιαιτερότητες.

Κατ’αρχήν δεν ζούσε στο αρμυρό, ούτε στο γλυκό νερό, παρά στο υφάλμυρο. Παρά την επικοινωνία του ποταμού με τη θάλασσα (άμπωτις – παλίρροια) και παρά τα ισχυρά ρεύματα το χειμώνα, εν τούτοις ποτέ δεν βρέθηκε στη θάλασσα! Όπως επίσης, δεν βρέθηκε σε κάποια απόσταση από την «μπούκα» του ποταμού. Προτιμούσε να ζει σε ζεστά απόμερα σημεία και όπως αναφέραμε στο υφάλμυρο νερό. Σαν ψάρι ήταν όντως «ψάρι». Κουτό! Ήταν εύκολο να ψαρευτεί και με την πιο απλή απόχη!

Τον Ιούλιο με Αύγουστο γεννούσε τα αυγά του, στα ζεστά στάσιμα νερά και ρηχά απόμερα σημεία και κυρίως στα «ανοίγματα», στα ρυάκια που είχαν επαφή με το ποτάμι. Όταν ήταν αυγωμένο, λόγω των μικρών ιδιόμορφων διαστάσεών του, η κοιλιά του τσιτωνόταν τόσο, που μπορούσε κανείς να διακρίνει και τα υπερμεγέθη για ψάρι αυγά του!

Στον άλλο ποταμό της Μυρσίνης, τον «Ανισάτο» όπου εκεί ήταν οι εκβολές του Πηνειού στην αρχαιότητα, δεν παρατηρήθηκε το ψάρι αυτό, προφανώς λόγω των ισχυρών ρευμάτων και την μη ύπαρξη ρυακιών, δηλ. αβαθών νερών.

Το ψάρι «μπακακάς», τρωγόταν μόνο για ένα μικρό διάστημα. Λίγο πριν γεννήσει τα αυγά του. Και τούτο γιατί στο διάστημα αυτό μόνο «γλύκαινε» η υπόξινη γεύση, που είχε.

Αυτήν την λεπτομέρεια τη γνώριζαν μόνο οι Μυρσιναίοι. Γείτονες, από τα γύρω χωριά, που τύχαινε να ψαρεύουν κι αυτοί με απόχες στον «Μέλισσο», αφού έφαγαν και διαπίστωσαν την υπόξινη γεύση του, διερωτώντο πώς οι Μυρσιναίοι επιμένουν να τρώνε! Από αυτό το γεγονός πάντως, δεν γλίτωσαν οι Μυρσιναίοι το παρατσούκλι, από τους γείτονες. Τους «κόλλησαν» και έμεινε το παρατσούκλι: «μπακακάδες»!

Το «αρχαιόψαρο» μπακακάς, χάθηκε από την εστία του, μετά την ολοκλήρωση των έργων του φράγματος, της λειτουργίας των εργοστασίων της περιοχής και της χρησιμοποιήσεως του «Στρεμενού» και κατ’ επέκταση του «Μέλισσου» ως «αγωγού» βοθρολυμάτων των Λεχαινών…

(Από την εφημερίδα «ΜΥΡΣΙΝΗ»)