Ήθη και Έθιμα

Το Πρώτο Ολοκληρωμένο Γνωστό Καρναβάλι

 

(Διονυσίου Ν. Μπώκου: «ΜΥΡΣΙΝΗ – Η ιστορία και ο κόσμος της»

ΜΕΡΟΣ ΙB΄ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ–ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ – ΚΕΦ.7 – ΤΟ Α΄ ΓΝΩΣΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ Σελ.189-190)

 

    Το "επίσημο" καρναβάλι, το πρώτο ολοκληρωμένο καρναβάλι, με ¨υπόθεση¨ κλπ τελετουργικά, που μάλλον αναβιώνει και αυτό παλαιότερα, ξεκινά το 1946-1947 από δύο πανέξυπνες γιαγιάδες, την ¨Καλατζίνα¨(Γεωργία Μπέλη) και την ¨Παναίνα¨(Θεώνη Ζαφειροπούλου).

 Η ηλικία τους, που τότε θα ήταν περίπου 70 χρόνων, είναι το στοιχείο βάσει του οποίου μπορεί να υποστηριχτεί ότι οι γυναίκες αυτές ήταν γνώστες της υπόθεσης του παλιού Καρναβαλιού, που διεκόπει κάποια στιγμή και προσπαθούν αυτές να το αναβιώσουν.

    Την Κυριακή της Τυρινής, το απόγευμα, η αγορά ήταν κατάμεστη από κόσμο. Ήταν η τελευταία αποκριά. Ο κόσμος, όπως συνήθως, συναντιόταν για να τα πουν, να γελάσουν. Άλλοι να κάνουν την βόλτα τους. Άλλοι να συνεννοηθούν ποια σπίτια θα επισκεφτούν το βράδυ, ντυμένοι ¨μπούλες¨ και μασκαράδες κλπ. Αρκετή ώρα λοιπόν πριν πέσει ο ήλιος εμφανίζετο εκείνο το δίδυμο ¨Παναίνα¨ και ¨Καλατζίνα¨ και τότε στο κέντρο της αγοράς γινόταν το αδιαχώρητο!. Πάνω από χίλια άτομα συνοστίζοντο να δουν το ¨θέαμα¨, να ¨ευλογηθούν¨ και να …δεχτούν την ¨επίθεση¨!. Τι συνέβαινε ακριβώς; Ας βάλλουμε τα πράγματα στη σειρά τους.

    Οι δύο γυναίκες που ζούσαν στην ίδια γειτονιά, ντύνονταν άντρες, βάφοντας το πρόσωπό τους με μουτζούρα να μοιάζουν ¨αράπηδες¨. Και στην μεν Καλατζίνα που ¨έπαιζε¨ τον αρχηγό ¨αράπη¨, τα ανδρικά όργανα ήταν …ευδιάκριτα (κρέμονταν εξωτερικά) ένα τρουμπούκι (ρόκα καλαμποκιού) και δύο μεγάλα ράπανα!. Στην δε Παναίνα που έπαιζε τον υπηρέτη έβλεπε κανείς μόνο το περιποιητικό του ύφος και ένα λιβανιστήρι!. Μόλις λοιπόν έφταναν στην αγορά, ανέβαιναν στο μπαλκόνι του Νιόνιου του Μπώκου (πάνω από το σημερινό κουρείο Σαρ. Μπώκου) και με αργές και ¨ποικίλες¨ χειρονομίες ο ¨βασιλιάς αράπης¨ ¨ευλογούσε¨ το πλήθος ενώ δεν σταματούσε στιγμή το λιβάνισμα των …¨αχαμνών¨ του ο υπηρέτης¨. Μετά από τις ευλογίες, το δίδυμο κατέβαινε στον κόσμο και άρχιζε η ¨επίθεση¨ στα κορίτσια και τις γυναίκες γενικά!. Για όπλο, για να προστατευθούν από τυχόντα άλλο σάτυρο, το δίδυμο είχε και ένα τσαντίλι με λουλάκι. Στις ¨επιθέσεις¨ γινόταν ο χαμός και το γέλιο γινόταν ιαχή!...

    Το καρναβάλι αυτό με τον ¨βασιλιά αράπη¨ συνεχίστηκε μέχρι το 1952 περίπου. Ποια ήταν η ¨υπόθεση¨ αυτού του καρναβαλικού, του αποκριάτικου γενικά θεάματος;.

    Η υπόθεση αυτή καθ’αυτή είναι αρκετά πικρή. Και σατιρίστηκε προφανώς για να διασκεδαστεί. Μετά το 1952 χάνεται οριστικά…

    Λέγεται λοιπόν, ότι στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας, ένας αράπης της φρουράς του Σουλειμάν – Αγά, φέρθηκε σε Σουλειμανιώτισσες, Τουρκάλες και Ελληνίδες, κατά τον πιο επαίσχυντο τρόπο, όταν αυτές πήγαιναν το καλοκαίρι να πάρουν νερό στο πηγάδι. Ο αράπης της περίμενε…¨πανέτοιμος¨ κάτω από τη δροσιά του πλάτανου!.

   Αυτήν την υπόθεση διακωμώδησαν οι Μυρσιναίοι, άγνωστο για πόσο διάστημα, μετά την απελευθέρωση. Αυτήν την υπόθεση διακωμώδησαν οι αείμνηστες, ¨Καλατζίνα¨ και ¨Παναίνα¨…


* Το παρόν κείμενο είναι απόσπασμα από το συγγραφικό έργο του Μυρσιναίου Διονυσίου Ν. Μπώκου με τίτλο «ΜΥΡΣΙΝΗ – Η ιστορία και ο κόσμος της» (1996). Η μεταφορά του κειμένου από το υπόψη βιβλίο στην παρούσα ιστοσελίδα είναι αυτούσια, πλην όμως στερείται δυστυχώς της σχετικής εικονογράφησης που μπορεί κανείς να απολαύσει στην έντυπη μορφή.
** Ο Διονύσιος Ν. Μπώκος γεννήθηκε στη Μυρσίνη το 1942 και επαγγελματικά σταδιοδρόμησε στην Πολεμική Αεροπορία από το 1961, μέχρι και την αποστρατεία του ως Ανώτερος Αξιωματικός. Είναι έγγαμος και πατέρας δύο παιδιών και παππούς ενός εγγονού. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μέχρι σήμερα δεκαεπτά (17) βιβλία ποικίλου περιεχομένου (λογοτεχνικά, ιστορικά, λαογραφικά κ.α). Έχει αρθρογραφήσει επί σειρά ετών σε αριθμό τοπικών εφημερίδων, ενώ από το 1990 μέχρι και το 2010 κυκλοφόρησε τη δική του τοπική εφημερίδα, τη «ΜΥΡΣΙΝΗ». Είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Λογοτεχνών ΝΔ. Ελλάδος.
*** Οι Εθελοντές του χωριού μας, ευχαριστούν θερμά τον κ. Μπώκο, τόσο για την έμπρακτη στήριξη της προσπάθειας για ξαναζωντάνεμα του χωριού μας, όσο και για την μοναδικής αξίας διαχρονική προσφορά του στον τόπο μας, μέσα από το συγγραφικό του έργο.

 

Επισκεφθείτε μας