Ήθη και Έθιμα

savvato-lazarou-coverΣάββατο του Λαζάρου και σίγουρα λίγοι θυμούνται πως κάποτε αντηχούσαν οι δρόμοι, τα σπίτια, τα καταστήματα από παιδικές φωνές που έψαλαν τα "ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ". Ναι, υπήρχαν και κάλαντα προ του Πάσχα που τηρούνται ακόμα σε μέρη της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας και της Θράκης. Εδώ εξέλιπαν-ΔΥΣΤΥΧΩΣ!-χαμένα στο χρόνο και το περίεργο, δεν άφησαν κανένα θυμητάρι τους στα χρόνια μας.

 

  

Τα "ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ" τραγουδούσαν μόνο κορίτσια, οι λεγόμενες "ΛΑΖΑΡΙΝΕΣ", οι οποίες γυρνούσαν τα σπίτια με καλαθάκια από λουλούδια και έλεγαν:

Ἦρθε ὁ Λάζαρος, ἦρθαν τὰ Βάγια,
ἦρθε τῶν Βαγιῶν ἡ ἑβδομάδα.
Ξύπνα Λάζαρε καὶ μὴν κοιμᾶσαι,
ἦρθε ἡ μέρα σου καὶ ἡ χαρά σου.
Ποῦ ἤσουν Λάζαρε; Ποῦ ἤσουν κρυμμένος;
Κάτω στοὺς νεκρούς, σὰν πεθαμένος.
Δὲ μοῦ φέρνετε, λίγο νεράκι,πού ῾ν᾿ τὸ στόμα μου πικρὸ φαρμάκι.Δὲ μοῦ φέρνετε λίγο λεμόνι,
Πού ῾ν᾿ τὸ στόμα μου, σὰν περιβόλι.
Ἦρθε ὁ Λάζαρος, ἦρθαν τὰ Βάγια,
ἦρθε ἡ Κυριακὴ ποὺ τρῶν᾿ τὰ ψάρια.
Σήκω Λάζαρε καὶ μὴν κοιμᾶσαι,
ἦρθε ἡ μάνα σου ἀπὸ τὴν πόλη,
σοῦ ῾φέρε χαρτὶ καὶ κομπολόι.
Γράψε Θόδωρε καὶ σὺ Δημήτρη,
γράψε Λεμονιὰ καὶ Κυπαρίσσι.
Τὸ κοφνάκι μου θέλει αὐγά,
κι ἡ τσεπούλα μου θέλει λεφτά.
Βάγια, Βάγια καὶ Βαγιῶ.
τρῶνε ψάρι καὶ κολιό.
Καὶ τὴν ἄλλη Κυριακή,
τρῶνε τὸ ψητὸ τ᾿ ἀρνί.

 

savvato-lazarou

 

'Ένα άλλο έθιμο της ημέρας, είναι οι "ΑΓΕΡΜΟΙ". Τα παιδιά τριγυρνούσαν τα σπίτια, κρατώντας ομοίωμα του Λαζάρου και λέγοντας:

-Λάζαρε, πές μας τί εἶδες,
εἰς τὸν Ἅδη ποῦ ἐπῆγες;
-Εἶδα φόβους, εἶδα τρόμους,
εἶδα βάσανα καὶ πόνους.
Δῶστε μου λίγο νεράκι,
νὰ ξεπλύνω τὸ φαρμάκι.
Τῆς καρδούλας μου τὸ λέω,
καὶ μοιρολογῶ καὶ κλαίω.

Τοῦ χρόνου πάλι νά ῾ρθουμε,
μὲ ὑγεία νὰ σᾶς βροῦμε.
Στὸν οἶκο σας χαρούμενοι,
τὸν Λάζαρο νὰ ποῦμε.

Σὲ τοῦτο τ᾿ ἀρχοντόσπιτο
πέτρα νὰ μὴ ραΐσει.
Καὶ ὁ νοικοκύρης τοῦ σπιτιοῦ,
χρόνια πολλὰ νὰ ζήσει.

Νὰ ζήσει χρόνια ἑκατό,
καὶ νὰ τὰ ξεπεράσει.

 

Οι νοικοκυραίοι φυσικά, τους έδιναν φρούτα, φαγώσιμα ή χρήματα και εύχονταν: "Και του χρόνου παιδιά, καλή Ανάσταση".

 

lazarakiaΕπίσης σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνουν τα "Λαζαράκια" ή "Λαζόνια". Είναι μικρά ψωμάκια πλασμένα σε σχήμα ανθρώπου γεμισμένα με μέλι, καρύδια, σταφίδα ή ότι άλλο έβγαζε ο τόπος. Το έθιμο λέει, πως όποιος δεν πλάσει Λαζαράκια δεν θα χορτάσει ψωμί.
Μια παραλλαγή του εθίμου υπάρχει στο νησί της Κω, όπου οι αρραβωνιασμένες κοπέλες, φτιάχνουν Λαζαράκια σε μεγάλο όμως μέγεθος, και αφού τα γεμίσουν φρούτα και ξηρούς καρπούς, τα στέλνουν στον μέλλοντα συζυγό τους.

 

 

Όπως βλέπουμε, η αυριανή ημέρα, είναι κατάφορτη λαογραφικών στοιχείων και εθίμων.

 

Γεράσιμος Χ. Χονδρογιάννης

makis

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Επισκεφθείτε μας